Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türü. Neredeyse her 8 kadından
biri yaşamı boyunca meme kanserine yakalanıyor ve kadınlarda görülen tüm
kanserlerin % 33 ünü meme kanseri oluşturmakta.
Son yıllarda kanserle ilgili en ciddi ve kayda değer çalışmalar meme kanseri
alanında olmakta. Hem genetik hem teknik ve hem de farmakolojik alanda neredeyse
bir çağ atlandı.
Tarama programları ve tetkiklerle ölüm oranı azaltılabilen nadir kanserlerden
bir tanesi. Erken tanı mümkün ve bu sayede hem yaşam normal süresinde devam
ediyor hem de kozmetik kayıplar olmuyor.
Tüm bu nedenler sayesinde meme kanserine olan ilgi bilimsel ve sosyal alanda
artarak sürmekte.
Dünyanın tüm ülkelerinde tarama programlarının yaygınlaştırılması, tıbbi
gelişmelerin desteği, konu ile ilgili organizasyon ve kuruluşların artması ve
toplumsal bilinç oluşturularak çok yönlü savaşım sürmektedir. Meme kanseri ile
mücadele birçok ülkede ve ülkemizde bir sağlık politikası haline gelmektedir.
Bu noktada hekimlere, kadınlarımıza, basına ve toplumun tüm kesimlerine önemli
görevler düşüyor. Öncelikle meme kanserinin önlenebilir ve tedavi edilebilir
olduğunu bilmemiz ve anlatmamız gerekiyor. Günümüzde meme kanserinde sağ kalım
oranları neredeyse % 90 ları bulmuştur. Yapılması gerekenleri sıralarsak;
korunma, tarama, tedavi ve rehabilitasyondur. Bu basamakların tümünde en önemli
rolü eğitim ve farkındalık meydana getirme oluşturmaktadır. Bunlar öncelikle
hekimlerden başlayarak ulusal programlar olarak toplumun tüm kesimlerine
ulaştırılmalıdır.
Tedavinin başarı şansını en çok etkileyen faktör erken teşhistir. Erken teşhiste
ise en etkili yöntemler kendi kendine muayene ve mamografidir.
Her ay kadının kendi kendine meme muayenesi yapması, onun meme dokusunu daha iyi
tanımasına ve herhangi değişikliği çok çabuk hissetmesine olanak tanır.
Kendi kendine meme muayenesi çok kolaydır ve tüm kadınlar tarafından rahatlıkla
yapılabilir.
Kendi kendine meme muayenesi için en uygun zaman âdetinizin bitmesinden sonraki
2 veya 3. gündür. Ayrıca banyo sırasında sabunlu iken yapmak kitlelerin daha
kolay fark edilmesini sağlayabilir.
Kendi kendine meme muayenesi için sağ kolunuzu başınızın altına yerleştirin. Sol
elinizin orta üç parmağının tabanlarını (uç kısımları) kullanarak kitle ya da
kalınlıkları hissedin. Memelerinizi hissetmek için yeterince sıkıca bastırın.
Muayene sırasında dairesel veya aşağı yukarı dilimler halinde hareket edin. Daha
sonra aynı işlemi sol memeniz için tekrar edin.
Daha sonra aynanın önünde durarak memelerinizin görüntüsüne bakın. Görünümde
herhangi bir değişiklik, derinin çekilmesi ya da meme başında değişiklik,
kızarıklık ya da akıntı olup olmadığına bakın.
20 yaşından sonra her kadına kendi kendine meme muayenesi yapması
önerilmektedir.
Bu işlem sırasında anlatılan bulgulardan biri ile karşılaşılırsa hekime
başvurmak gerekir.
Mammografi, düşük dozda çekilen özel bir meme röntgen filmidir. Memede, muayene
ile saptanamayacak kadar küçük anormalliklerin tespit edilmesi ve bunların
görüntülenmesi amacı ile çekilir. Mammografi meme kitlelerini milimetrik düzeyde
iken tespit edebilen böylece kanserin tespitinde en az 3-4 yıl kazandırabilen
bir yöntemdir. Sonuçta sağ kalma oranları % 98 lere çıkabilmekte ve kadınlar
memelerini kaybetmek zorunda kalmamaktadırlar.
Dünya sağlık örgütünün mammografi çekimi için öngördüğü takvim şöyledir:
35-40 yaş arasında temel mammografi (daha sonraki tetkiklerde karşılaştırmak
için temel oluşturur),40-50 yaş arasında 1 veya2 yılda bir kez mammografi ,50
yaşından sonra yılda bir kez mammografi çektirilmelidir. Ancak doktorların
önerisi ile her yaşta ve daha sık mammografi çekilmesi mümkündür. Tarama
programlarında ise 50 yaşından sonra 2 yoılda bir mamografi yapılaktadır.
Sonlanma yaşı ise 65 tir.
Mammografi hakkında iki yanlış inanış vardır, bunlar can yakıcı ve zararlı bir
yöntem olduğudur. Bunların ikiside doğru değildir.
Mammografi çekiminde kullanılan X ray düşük dozda olduğundan zarar vermez. Rutin
kontroller için meme gelişiminin bittiği 35 yaşından sonra mammografi çekilir
iken daha gençler için ancak şüpheli bir durum varsa mammografi çekilir.Mammografi
meme gelişiminin tamamlandığı her yaşta gerekli görülürse çekilebilir.
Mammografinin genç yaşlarda çekilmemesinin nedeni zararlı olduğu için değil,
gençlerde meme dokusu çok yoğun olduğu için istenen kalitede görüntü elde
edilememesidir. Dozu standartlara uygun mamografinin vereceği zarar ihmal
edilecek kadar düşüktür.
Mamografide alınan radyasyonun dozunun ömür kısaltıcı etkisi;